Frida Kahlo: de beroemdste kunstenaar van Mexico die na haar dood heel wat losmaakte. Een leven dat getekend werd door kinderverlamming, een verkeersongeluk wat haar een verbrijzeld lijf opleverde en twee slechte huwelijken met notabene dezelfde man. Ze werd maar 47 jaar en vermoedelijk maakte ze zelf een einde aan haar ellendige leven, maar die ellende leverde wél haar mooiste kunst op.
Frida Kahlo was een excentrieke vrouw en haar tijd ver vooruit in het conservatieve Mexico. Ze werd een inspiratiebron voor niet alleen latere kunstenaars, modeontwerpers en artiesten, maar zelfs de hele maatschappij.
FRIDA KAHLO MEXICO
Bezoek het Frida Kahlo museum in Mexico-Stad of Playa del Carmen
Als je in Mexico bent is het echt de moeite om een bezoek te brengen aan haar museum. Haar geboortehuis in Mexico-stad is het officiële museum (het Blauwe Huis, la Casa Azul), maar mocht je tijdens je verblijf in Mexico niet in de hoofdstad komen, dan staat er een kleinere versie van het museum in Playa del Carmen. Tijdens mijn rondreis door Yucatán ben ik een paar dagen in de fijne, maar superdrukke badplaats en in plaats van een middagje strand kies ik voor een middagje museum.
Het indrukwekkende verhaal van Frida Kahlo
Al sinds ik voor het eerst over haar hoorde intrigeert ze me. Wie is toch die vrouw die op zoveel prenten, schilderijen en andere plekken afgebeeld staat? In een gemiddelde concept store vind je haar terug op stationary, bij elke webwinkel die posters verkoopt is een poster van Frida te koop en er is zelfs een Barbiepop van haar gemaakt. Op een of andere manier blijft haar beeld je bij. Haar excentrieke gezicht met de enorme, zwarte unibrown is zeldzaam en dat maakt haar juist zo bijzonder.
Maar wie is zij? En wat maakt haar bijna 70 jaar na haar dood zo populair? Frida Kahlo wordt geboren in 1907 in Coyoacán wat tegenwoordig een wijk in Mexico-Stad is. Op zesjarige leeftijd krijgt ze polio in haar rechterbeen en wanneer ze achttien is raakt ze betrokken bij een verkeersongeluk waarbij haar lijf wordt doorboord door een stalen staaf. Een paar jaar later trouwt ze met een 21 jaar oudere man, Diego Rivera, die op dat moment al een bekend schilder is, maar met wie ze geen fijn huwelijk heeft. Ze hebben allebei veel affaires, scheiden en trouwen een jaar later nog een keer, maar rooskleurig wordt het niet. Later zegt ze dat in haar leven twee ongelukken heeft gehad: haar aanrijding en haar huwelijk.
In eerste instantie wordt Frida alleen erkend als de vrouw van, maar na haar dertigste krijgt ze haar eerste eigen tentoonstelling, zelfs helemaal in New York. Pas 15 jaar later heeft ze haar eerste expositie in Mexico zelf en dan is het al de tweede helft van de vorige eeuw. Frida is veel ziek en kampt haar hele leven met chronische pijn. Een jaar later, een week na haar 47e verjaardag in 1954 overlijdt ze en laat ze een briefje achter: “Ik hoop dat het einde vrolijk is en ik hoop nooit meer terug te keren.”
Frida’s kunst
Zo depressing als haar leven was, zoveel heeft ze de wereld nagelaten, zonder dat ze dat ooit zelf geweten heeft. Haar liefde voor schilderen ontstaat na haar aanrijding wanneer ze maanden met pijn op bed ligt en niet weet wat ze met haar zichzelf aan moet. Ze laat haar moeder spiegels rondom haar bed plaatsen, zodat ze zelfportretten kan maken en ze weet dan nog niet dat een paar van die portretten iconisch worden.
Ik ben allesbehalve een kunstkenner (moet al lachen bij de gedachte), maar er is een aantal dingen die opvallen en boeien. Haar stokpaardje is haar enorme unibrow en die laat ze dan ook in elk zelfportret graag zien, maar wat vooral opvalt is dat wat de portretten uitbeelden. Haar ongeluk, haar pijn, haar slechte huwelijk; heel haar leven beeldt ze af in haar schilderijen. Als een soort dagboeken. Voor een vrouw was het in die tijd enorm gedurfd.
In 1933 noemt een Amerikaanse krant (man) haar “de vrouw van de meester-muurschilder die zich amuseert met kunstwerken”. In het patriarchaat van toen was het nou eenmaal niet mogelijk om als vrouw überhaupt iets te kunnen, laat staan serieus genomen te worden (door mannen). Haar meest succesvolle schilderij levert niet meer dan 400 dollar op, terwijl ze nu voor miljoenen over de toonbanken gaan en haar man nu andersom juist bekend staat als de man van Frida Kahlo.
Viva la vida
Haar beroemdste schilderij is het zelfportret met de doornenketting en de dode kolibri om haar nek. Ze schildert het na haar scheiding; ook al is het plaatje kalm en rustig, haar blik is uitdrukkingsloos en je voelt haar pijn door het doek heen. Alsof ze aan haar pijn gewend is geraakt en het haar niet meer zoveel doet. Alsof ze weet dat ze het allemaal heus kan verdragen.
Haar indrukwekkendste schilderij vind ik De Gebroken Zuil waarop ze zichzelf portretteert met een enorme stalen zuil recht door haar lijf en haar huid vol met spijkers. Het is vrij obvious wat ze hiermee wil vertellen; de staaf die haar doorboorde tijdens haar ongeluk en de chronische pijn waar ze heel haar leven mee moet dealen.
Haar laatste meesterwerk is geen zelfportret maar een schilderij met meloenen (geen foto van). Meloenen zijn een soort stokpaardje van de Mexicaanse kunst omdat z’n kleuren overeenkomen met de kleuren van de Mexicaanse vlag. Viva la Vida (Leef het leven) heet het doek en omdat ze de laatste maanden van haar leven op bed doorbrengt wordt aangenomen dat ze het al eerder geschilderd heeft. Vlak voordat ze sterft schrijft ze de legendarische woorden Viva la vida erop.
Frida Kahlo museum Mexico
Als je haar schilderijen wilt bewonderen moet je naar la Casa Azul in Mexico-Stad; het museum in Playa del Carmen vertelt haar levensverhaal, maar haar werken hangen er niet. Toch is het wel de moeite waard om er een paar uurtjes strand voor op te offeren. Je doolt er dwars door haar boeiende levensjaren, van haar jeugd en haar ziekte, naar haar ongeluk en haar huwelijk. Je leert haar een beetje beter kennen en raakt geïntrigeerd door haar leven.
En dat is frappant en ironisch, want hoe klaar zij zelf met haar leven was op haar 47e, zo levend is ze jaren later nog steeds. Ze is van enorme invloed op latere kunstenaars en artiesten (Jean Paul Gaultier en Madonna bijvoorbeeld) die ze zelf nooit zou kennen. Tijdens haar leven is ze zich nooit bewust van de invloed die ze later heeft. Haar leven was controversieel en dat was bijzonder voor de tijd waarin ze leefde; ze werd een boegbeeld van feminisme en emancipatie. Maar ook voor de lhgtb community.
Haar leven werd getekend door pijn en verdriet en was daardoor een lijdensweg, maar na haar dood heeft Frida enorme invloed doordat ze zonder dat ze het wist, haar tijd ver vooruit was. Ze heeft nooit geweten dat ze ooit zo beroemd en invloedrijk zou worden.
Gracias Frida, todavía vives!
Waar vind je de musea van Frida Kahlo?
Adressen:
The Blue House/La Casa Azul Museo de Frida Kahlo:
Londres 247, Del Carmen, Coyoacán,
04100 Ciudad de Mexico, CDMX,
MexicoMuseo Frida Kahlo Playa del Carmen:
Calle 8 entre Quinta Avenida y el mar, Gonzalo Guerrero,
777720 Playa del Carmen, Q.R.,
Mexico
Weetjes over Frida Kahlo:
- Frida Kahlo werd geboren in 1907 in wat we nu kennen als Mexico-Stad;
- Als kind kreeg ze polio, op achttienjarige leeftijd kreeg ze een ongeluk waarin ze door een stalen staaf doorboord werd en ze trouwde twee keer met dezelfde man wat beide keren een slecht huwelijk opleverde;
- Haar man Diego Rivera was een muurschilder;
- Pas na haar dood kreeg Frida de eer die haar toekwam;
- Door het ongeluk kon ze geen kinderen baren. Ze kreeg een paar miskramen;
- Haar leven is in 2002 verfilmd met Salma Hayek in de hoofdrol;
- Frida Kahlo is een symbool voor feminisme;
- Coldplay heeft zich door haar laten inspireren voor een van z’n albums en heeft het album zelfs Viva la Vida genoemd;
- Prince heeft een nummer voor haar gemaakt;
- Ze maakte 143 schilderijen, waarvan 55 zelfportretten.
Boeken over Frida Kahlo
→ Frida Kahlo, Making Her Self up (Engels)
Biografie over Frida Kahlo met veel foto’s
→ Frida Kahlo, I Paint my Reality (Engels)
Prachtige biografie over haar leven
→ Frida Kahlo, At Home (Engels)
Haar museum vormgegeven in een boek
→ Frida Kahlo en de kleuren van het leven (Nederlands)
Een roman over het leven van Frida
Dit artikel bevat affiliatelinks.
Meer Mexico? Lees ook:
- 10x waarom je een ticket naar Mexico wil boeken
- Yucatán Mexico: 9x hoogtepunten die je moet zien!
- Route & planning: roadtrip door Mexico (Yucatán)
- Op inheemse jacht in Mexico: 5x schitterende Mayasteden
- Wat te doen in Tulum Mexico: 6x tips en bezienswaardigheden
- Dit zijn ze: de drie mooiste cenotes van Mexico!
